Dokładnie 10 lat temu, końcem sierpnia 2006 roku firma XenSource, sponsorująca prace nad otwartoźródłowym hypervisorem Xen, wydała pierwszą komercyjną wersję produktu do wirtualizacji, skierowaną do firm każdej wielkości - XenEnterprise (nazwa kodowa 'Burbank') - bazującą na Xen 3.0.0.
XenEnterprise był pierwszym hypervisorem typu-1, który rozpoczął walkę na rynku wirtualizacji z firmą VMware i jej ESX Server 3.0 wydanym miesiąc wcześniej. XenSource utworzył wówczas dwupoziomowy kanał sprzedaży, pozyskując dystrybutorów w Europie i Ameryce Północnej, a w efekcie tysiące klientów głodnych wirtualizacji.
Choć pierwsze wydanie XenEnterprise oferowało wsparcie tylko dla parawirtualizacji i obsługiwało maszyny wirtualne z systemem Linux, to już w kilka miesięcy później, w grudniu 2006 roku pojawiła się nowa wersja hypervisora w dwóch odsłonach: XenServer i XenExpress. Dodano wówczas wsparcie dla sprzętowej obsługi wirtualizacji za sprawą technologii Intel VT i AMD-V, dzięki czemu hypervisor był gotowy na obsługę systemów Windows.
Kolejne ważne wydarzenie w rozwoju platformy miało miejsce w sierpniu 2007 roku, kiedy to Citrix Systems poinformował o sfinalizowaniu transakcji przejęcia XenSource za kwotę 500 milionów USD. To wówczas ukształtowała się rada doradcza, która postawiła sobie za cel wsparcie społeczności pracującej nad hypervisorem Xen, jako projektem open source.
W 2009 roku wraz z wydaniem XenServer 5.0 Update 3, Citrix wprowadził zmiany licencyjne w obrębie hypervisora, a wraz z nimi bezpłatną edycję XenServer Free Edition.
Kolejnym kamieniem milowym w rozwoju XenServer'a było wydanie XenServer 6.2 w czerwcu 2013 roku. Wówczas Citrix podjął decyzję o zniesieniu podziału na edycję bezpłatną i edycje komercyjne, a platforma stała się bezpłatnym rozwiązaniem open source.
Niestety przez kolejne 2-3 lata, Citrix swoje rozwiązanie chował głęboko w szufladzie, a na licznych konferencjach branżowych, w tym flagowych jak Citrix Synergy, wymieniał płomienne, zalotne spojrzenia z Microsoft i promował swoje rozwiązania do wirtualizacji desktopów (XenDesktop) i aplikacji (XenApp) w połączeniu z Microsoft Hyper-V, rezygnując tym samym z walki w obszarze wirtualizacji serwerów.
W 2015 roku, wraz z wydaniem XenServer 6.5, ponownie zmianie uległo licencjonowanie i poza edycją bezpłatną Free i płatnym wsparciem technicznym oferowanym w edycji Standard, dodano edycję Enterprise skierowaną do środowisk chmurowych, oferującą dodatkowe funkcjonalności na potrzeby wirtualizacji desktopów i wirtualizacji aplikacji.
Wraz z informacjami na temat kolejnych wersji poglądowych XenServer'a rozwijanego pod nazwą kodową 'Dundee', wydanego oficjalnie w czerwcu br. jako XenServer 7.0, ku uciesze fanów hypervisora, Citrix głośno i wyraźnie zaczął uświadamiać klientów, że XenServer jest najlepszą platformą pozwalającą na hostowanie innych rozwiązań Citrix, w tym XenDesktop i XenApp, jak również doskonałym fundamentem na potrzeby rozwiązań chmurowych.
Pozostaje tylko życzyć społeczności XenServer.org, a przede wszystkim firmie Citrix, by w kolejnych latach rozwoju hypervisora dokonywała dobrych wyborów, bo to od niej zależy w jakim kierunku i w jakim tempie będzie się rozwijała platforma. Zachowanie konkurencyjności rozwiązania w stosunku do hypervisorów VMware, Microsoft, jak i innych platform walczących o kawałek już nie wirtualizacyjnego a raczej chmurowego tortu, może tylko przynieść liczne korzyści dla całego rynku IT.